Krótki kurs kultury ogólnej
Ostatnimi czasy wiedza Bułgara o kulturze staje się coraz ogólniejsza. Tendencja ta jest tak silna, że w przeciągu najbliższych 5-10 lat, zupełnie ona zaniknie, ale do tego czasu, mimo wszystko trzeba wiedzieć cokolwiek, aby się nie skompromitować, gdy znajdziemy się w mieszanym towarzystwie.
Szczególnie ważne jest, abyście podczas zwyczajnej rozmowy byli kompetentni w kwestii najważniejszych publicznych wydarzeń – spod jakiego znaku zodiaku jest Presława[1], gdzie tej nocy pił Waleri Bożinow[2] i kiedy będzie kolejny ślub Sofii Marinowej i Daczo[3], bo już się zniecierpliwiliśmy.
W tych tematach wszyscy rozmówcy są dobrze zorientowani i pogawędka przebiega gładko. Ale może się też zdarzyć, że w towarzystwie będzie ciekawska, potencjalna studentka, która chce zdobyć wiedzę na jakiś temat związany z jej przyszłością akademicką. Na przykład: ile jest planet w układzie słonecznym, kto odkrył Amerykę, lub kto jest autorem „Wolontariuszy z Szipki”[4]. Podobne pytania stwarzają bezlitosne intelektualne napięcie wśród rozmówców. Wymagają one szerokiej wiedzy encyklopedycznej, której większość ludzi nie posiada. To jest szansa dla was, aby zabłysnąć i wypuścić ciężką artylerię swojej erudycji. Wystarczy, abyście wypowiedzieli następujące, bezsporne tezy:
Literatura
Iwan Wazow[5] jest autorem „Pod jarzmem”, a Aleko Konstantinow[6] „Baj Ganiu”, lub odwrotnie. Różnica miedzy nimi jest taka, że Wazow nie został zamordowany, a Aleko został zamordowany i jest schroniskiem na Witoszy[7].
Shakespeare jest anglikiem, a Paulo Coelho nie jest. Paulo Coelho jest zdecydowanie lepszym pisarzem niż Shakespeare, ponieważ odpowiada na masę pytań i wygłasza wiele prawd życiowych, a Shakespeare na nic nie odpowiada i nie głosi żadnych prawd.
Harry Potter jest czarodziejem, a D’Artagnan muszkieterem i Ormianinem (na co wskazuje jego imię).
Historia Bułgarii
Państwo bułgarskie zostało stworzone dawno temu. Było w niewoli tureckiej i winien temu jest Ahmed Dogan[8]. Jeśli nie mieszkacie w Bułgarii, jakim prawem głosujecie? Za czasów cara Symeona był złoty wiek, zanim zwrócili mu lasy[9]. Alfabet jest napisany przez Cyryla i Metodego i nazywa się cyrylica (lub zdaje się, to była metodica?). Brakuje w niej liter „4” i „6”, co oznacza, że nasi przodkowie nie mogli napisać słowa „4ere6nia”[10], ależ to głupi alfabet!
Botew[11] i Lewski[12] byli rewolucjonistami, a jeden z nich był poetą. W tym momencie są klubami piłkarskimi i Botew niedługo odpadnie. „Mitio precz na zawsze!”[13].
Historia świata
W Egipcie były piramidy, faraonowie i frajerzy[14]. A w Rzymie byli imperatorzy – Cezar, Neron, Kaligula. Z pewnością słuchali czałgi[15], ponieważ w dzisiejszych czasach wiele dyskotek nosi ich imiona.
Kolumb znalazł Amerykę, a George Bush junior prawie ją zgubił.
Geografia
Kula ziemska jest ogólnie rzecz biorąc okrągła. Istnieje kilka kontynentów. Europa, Afryka i jakieś inne. Są też oceany i morza, które są wypełnione głównie wodą. Najbardziej znanymi morzami są Słoneczny Brzeg[16] i Kusadasi[17].
Najwyższym szczytem jest Everest, przed procesem odrodzeniowym[18] nazywał się Czomolungma[19].
Paryż jest stolicą… jednego z państw, za chwilę sobie przypomnę którego. W Paryżu są sprzedawane fantastyczne buty, moja przyjaciółka przywiozła stamtąd mnóstwo par rozkosznych sandałków, tylko za 120 euro, możecie to sobie wyobrazić?!
Nauki przyrodnicze
Człowiek pochodzi od małpy, a w tym momencie trwa odwrotny proces. Kiedyś nawet istniały dinozaury, ale wymarły z nudów, ponieważ pop-folk nie został jeszcze wynaleziony.
Pośród najważniejszych wynalazków ludzkości znajdują się koło i ciepła woda. Stąd się wzięło wyrażenie „odkryłeś ciepłą wodę”.
Teraz naukowcy stworzyli jakiś Wielki Zderzacz Hadronów, który albo wybuchnie, albo nie wybuchnie, ale takie rzeczy z zasady nie są ładne.
Niedawno pojawiło się globalne ocieplenie, ale pomimo tego ogrzewanie drożeje.
Ekonomia
Żyjemy w czasach światowego kryzysu finansowego, co znaczy, że wszystko w centrach handlowych albo zdrożeje, albo stanieje. Ludzie stracą albo swoje oszczędności, albo swoją pracę, a niektórzy stracą i swoje życie. Chińczycy staną się coraz silniejsi ekonomicznie, przybędą z chińskiego marketu i stopniowo zawładną całym światem. Stąd się wzięło powiedzenie „sposób chińczyka”[20].
Będzie coraz gorzej. I wszystkiemu, jak zawsze, winni są Żydzi.
Kosmonautyka Pierwszym kosmonautą był Jurij Gagarin (lub Jurij Galev[21]). Ale tak naprawdę nie był pierwszy, ponieważ przed nim w kosmos poleciała pewna suka. Tak to jest, suki się wszędzie wepchną.
Muzyka
Po pierwsze Mozart był wielkim kompozytorem, ale Toni Storaro[22] bardziej przyciąga uwagę. Wręcz zajebisty! Opera jest bardzo piękna, znajduje się tuż obok pomnika Stambolijskiego[23]. Bułgarska pop muzyka przeżywa niebywały rozkwit i sieje pogrom we wszystkich rankingach w MTV. Oczywiście, Madonna nie jest złą piosenkarką, od czasu do czasu zdarza jej się jakiś hit, ale i tak Grafa[24] zdobył o wiele więcej muzycznych nagród.
Jak sami widzicie, wiedza o kulturze ogólnej nie jest czymś nieosiągalnym. Wyuczcie się na pamięć powyższych informacji, a w światowych kręgach będziecie uchodzić za wyjątkowych erudytów, za ludzi z kategorii „ależ mądry jest ten gość, po prostu niewiarygodne!”.
Powodzenia!
Przełożyła Paulina Jakubas, studentka
Uniwersytet Łódzki
Wydział Filologiczny
Katedra Slawistyki Południowej
Redaktor: Diliana Denczewa
Korektor: Joanna Pietrzak
[1] Bułgarska piosenkarka pop-folku (przyp. tłum.).
[2] Bułgarski piłkarz, obecnie gra w klubie Sporting CP (przyp. tłum.).
[3] Sofi Marinowa – bułgarska piosenkarka pochodzenia romskiego; była w długoletnim związku z Daczo, dwukrotnie próbowali się pobrać, lecz ostatecznie rozstali się w 2010 roku (przyp. tłum.).
[4] Oryginalny tytuł: Опълченците на Шипка, utwór poetycki autorstwa Iwana Wazowa (patrz. 5) (przyp. red.).
[5] Bułgarski pisarz, historyk i polityk, uważany za jednego z najważniejszych twórców nowoczesnej literatury bułgarskiej (przyp. tłum.).
[6] Pisarz bułgarski (przyp. tłum.).
[7] Masyw górski w zachodniej Bułgarii na obrzeżach Sofii; znajduje się tam schronisko „Aleko” (przyp. tłum.).
[8]Bułgarski polityk, lider partii Ruch na rzecz Praw i Wolności, która głównie reprezentuje mniejszość turecką w Bułgarii (przyp. tłum.).
[9] Bułgarią rządziło dwóch carów Symeonów, Symeon I (panował w latach 893–927) i Symeon II, także Simeon Saksgoburggotski – ostatni car Bułgarii (1943-1946), pierwszy w historii państw Europy Wschodniej monarcha obalony przez reżim komunistyczny, który został premierem republiki (2001-2005); założyciel i lider w latach 2001-2009 Narodowego Ruchu na rzecz Stabilności i Postępu.; autor specjalnie miesza obu władców (przyp. tłum.).
[10] W języku bułgarskim obecnie popularne jest zapisywanie liter [cz] i [sz] jako 4 [czetyri] i 6 [szest]. Pisownia ta pojawiła się na początku rozkwitu komunikacji elektronicznej, gdy cyrylica nie była powszechnie dostępna i bułgarscy użytkownicy pisali alfabetem łacińskim, więc zamiast sh i ch woleli krótsze 4 i 6 (przyp. tłum.).
[11] Christo Botew, bułgarski poeta i wieszcz narodowy, rewolucjonista (przyp. tłum.).
[12] Wasyl Lewski, bułgarski rewolucjonista, bohater narodowy, przywódca walk o wyzwolenie Bułgarii spod panowania Imperium Osmańskiego (przyp. tłum.).
[13] Chodzi o byłego właściciela klubu Dymitra Hrystołowa (przyp. red.).
[14] Takimi słowami zaczyna się znana piosenka bułgarska Wolodii Stojanowa, poświęcona czasom piramid finansowych (przyp. tłum.).
[15] Bułgarski gatunek muzyki popularnej, łączy w sobie cechy bałkańskiego folku oraz tureckich i romskich wpływów (przyp. tłum.).
[16] Bułgarski kurort wypoczynkowy na wybrzeżu Morza Czarnego (przyp. tłum.).
[17] Miasto tureckie, popularny cel wakacyjnych podróży Bułgarów (przyp. tłum.).
[18] „Proces odrodzeniowy“ jest eufemizmem używanym przez bułgarskie władze komunistyczne dla określenia polityki przymusowej bułgaryzacji etnicznych Turków w drugiej połowie lat 80-tych, który polegał na zmiane tureckich imion i nazwisk na słowiańskie (przyp. red.)
[19] Jest to tybetańska nazwa Mount Everest, zanim nadano mu dzisiejszą nazwę na cześć kartografa G.Everesta w 1865r. (przyp. tłum.).
[20] Jest to bułgarskie powiedzenie, używa się go gdy jakiś cel został osiągnięty za pomocą sprytu i intelektu (przyp. tłum.).
[21] Bułgarski kryminalista (przyp. tłum.).
[22] Bułgarski piosenkarz stylu pop folk, czyli czałgi (przyp. tłum.).
[23] Aleksander Stambolijski, bułgarski polityk i ideolog (przyp. tłum.).
[24] Bułgarski piosenkarz stylu R&B (przyp. tłum.).